Wat is een rooilijn?
De rooilijn is de grens tussen het openbaar domein en de private eigendommen. De rooilijn heeft tot doel de openbare weg op een bepaalde breedte te brengen of te handhaven en te beletten dat op deze weg en zijn aanhorigheden bouwwerken worden opgericht. Daarnaast kan er op het privaat terrein nog een bouwvrije zone ingesteld worden. Ze wordt visueel weergegeven op een rooilijnplan of in Bijzondere Plannen van Aanleg (BPA’s).
Een rooilijnplan geeft voor een weg aan waar de (toekomstige) grenslijn zal komen te liggen. Veel rooilijnplannen dateren uit de jaren '60 en '70. Zo'n plan kan alleen worden opgemaakt in uitvoering van een uitvoeringsplan. Door een belanghebbende kan echter ook een wijziging aangevraagd worden.
Is de rooilijn ook de bouwlijn?
Neen. De bouwlijn kan zich gelijk met de rooilijn bevinden maar ook achter de rooilijn, waardoor de bouwvrije zone ontstaat. Het is ook mogelijk dat de ligging van een goedgekeurde rooilijn wordt verplaatst door het gemeentebestuur of een andere bevoegde overheid, waardoor woningen (gedeeltelijk) worden bezwaard met de nieuwe grens van de openbare weg.
Wat zijn gemeentewegen?
Een gemeenteweg is een weg die bestemd is voor het openbare gebruik. De wegbedding van een gemeenteweg kan zowel een eigendom zijn van de stad als private eigendom belast met een erfdienstbaarheid van openbaar nut. Op het grondgebied van onze stad zijn verschillende gemeentewegen aanwezig (wegen voor autoverkeer, trage wegen, ...). Met het decreet op de gemeentewegen van 3 mei 2019 werden de wegen die vielen onder de regelgeving van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, en het rooilijnendecreet van 2009 nu onder hetzelfde juridisch statuut geplaatst. Het onderscheid tussen gewone gemeentelijke wegen en buurtwegen is hiermee opgeheven. Dit zorgt er voor dat de procedures alsook de handhaving op de gemeentewegen op een eenvoudigere manier kan gebeuren.
De stad Aalst is beheerder van alle gemeentewegen op zijn grondgebied en staat dus ook in voor het onderhoud hiervan.
Wijziging van een gemeenteweg
De burger kan indien hij wenst een wijziging aan een gemeenteweg aan te brengen, een verzoekschrift indienen bij de voorzitter van de gemeenteraad of aan het college van burgemeester en schepenen. (op basis van artikel 13, 14 & 35 van het Decreet gemeentewegen)
De vraag tot wijziging zal worden onderzocht door het gemeentebestuur die dan een uitspraak doet over deze aanvraag. Het indienen van een verzoekschrift betekent niet dat de voorgestelde wijziging effectief zal worden aanvaard. Men kan de gemeenteraad enkel verzoeken over de gemeenteweg(en) in kwestie.
Een andere mogelijkheid is om de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van een gemeenteweg te laten opnemen in een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen of een omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden, voor zover die wijziging past in het kader van de realisatie van de bestemming van de gronden. Die mogelijkheid geldt voor zover het aanvraagdossier een ontwerp van rooilijnplan bevat dat voldoet aan de bij en krachtens het decreet gestelde eisen op het vlak van de vorm en inhoud van gemeentelijke rooilijnplannen of voor zover het een grafisch plan met aanduiding van de op te heffen rooilijn bevat. (artikel 12 van het Decreet gemeentewegen).
Financiële gevolgen
Artikel 28 van de het Decreet gemeentewegen stelt dat, de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van een gemeenteweg aanleiding geeft tot een waardevermindering of waardevermeerdering van de gronden waarop de gemeenteweg gesitueerd is. De waardevermindering of waardevermeerdering wordt vastgesteld door een landmeter-expert, aangesteld door de stad. Bij betwisting door de eigenaar wordt de waardevermindering of de waardevermeerdering vastgesteld door een college dat bestaat uit de landmeter-expert die de stad heeft aangesteld en een landmeter-expert die de eigenaar aanstelt.
De aanwezigheid van een publieke erfdienstbaarheid van doorgang vermindert de grondwaarde voor de oppervlakte van deze buurtweg. Logisch, want in het geval van dergelijke erfdienstbaarheden bezit de eigenaar een louter latent eigendomsrecht (een onzichtbaar aanwezig eigendomsrecht). Hij of zij mag niets doen dat in tegenspraak is met het openbare karakter van de gemeenteweg: omploegen, versperren of bebouwen.
Wanneer een gemeenteweg opgeheven wordt en de erfdienstbaarheid dus verdwijnt, krijgt die plots weer zijn volledige waarde. De meerwaarde die ontstaat door het afschaffen van de erfdienstbaarheid, moet betaald worden door de eigenaar.