Vanaf 25 oktober: zorgexpo 'In onze handen' door Lieve Blancquaert

Wat mogen de bezoekers verwachten?
Lieve: “De expo is opgedeeld in drie levensfasen: het begin, het midden en het einde van het leven. We brengen zowel een historische als hedendaagse context, met de nadruk op de zorg van vandaag. Bezoekers maken kennis met tien zorgverleners die wonen of werken in Aalst, en die zich vol overgave inzetten voor hun werk. Van elk van hen zal er een portret te zien zijn én een kort videofragment. Mijn foto’s hebben die video’s nodig, ze versterken elkaar. En dat is zo met de meeste van mijn foto’s. Ik vind het altijd vreemd als iemand een foto van mij koopt om thuis op te hangen. (lacht)”

Welk verhaal heeft het meeste indruk op je gemaakt?
Lieve: “Elk verhaal raakte me op een eigen manier. Er werden zoveel levenswijsheden verteld. Eén van de verhalen is dat van chirurg Alex Mottrie. Hij benadrukte eerdere keren dat elke patiënt net zo goed je vader, moeder of kind zou kunnen zijn en dat we dus nooit mogen vergeten om de persoon achter de patiënt te zien. Een ander verhaal is dat van mantelzorger Nadia die samen met haar man nog steeds de zorg van haar veertigjarige zoon met mentale beperking op haar neemt. Ze vertelde dat die aanrakingen met haar zoon de enige vorm van contact is tussen hen, en die houdt de liefde gaande. Het idee dat ik mijn kinderen tot aan mijn dood zou moeten verzorgen, daar wil ik niet eens aan denken…”

Zijn er parallellen tussen jouw rol als fotograaf en die van zorgverleners?
Lieve: “Niet direct. Mijn werk draait om het vastleggen en doorgeven van verhalen, zowel in vrolijke als in moeilijke situaties. Zo ontmoette ik onlangs Marc Cosyns, arts en docent, die me vertelde dat ik eigenlijk een soort pastoor ben. In eerste instantie vond ik dat vreemd, maar ik begrijp nu wel wat hij bedoelde. Vroeger kwam de pastoor langs om mensen te begeleiden, en nu doe ik dat op een manier met mijn foto’s. Binnenkort fotografeer ik iemand die euthanasie zal plegen. Het is een  intens en belangrijk moment voor hem en zijn familie, en ik ben erbij om dat moment vast te leggen. Ik ben er zeker van dat er zal worden gepraat over de situatie,  juist omdat ik er ben. Ik hou wel van dat soort verhalen.”

Wat hoop je dat bezoekers van de zorgexpo meenemen?
Lieve: “Ik hoop dat mensen voelen wat ik heb gevoeld: dat we de zorg die we krijgen enorm moeten respecteren. Er is een tekort aan personeel, veel druk, en helaas ook agressie van patiënten naar zorgverleners toe wat ik moeilijk kan begrijpen. Altruïstischer dan werken in de zorg kan bijna niet. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, maar de overgrote meerderheid doet dit vanuit een diepe toewijding, daar ben ik van overtuigd.”

Je maakte ook al enkele spraakmakende documentaires voor tv. Wat ze gemeen hebben, is een sociaalbewogen insteek. Waar werd de kiem voor jouw  programma’s gelegd?
Lieve: “Jarenlang hoorde ik enorm veel bijzondere verhalen, maar die bleven vaak onuitgesproken en niet voor publicatie. Tegen een bevriende producer zei ik ‘je  wil niet weten wat voor mooie verhalen ik hoor.’ En we waren vertrokken.” 

“Tijdens het maken van Birth Day sprak ik met een 70-jarige vroedvrouw in Israël die duizenden kinderen op de wereld had gezet. Ze zei iets bijzonders: “Ik heb het voorrecht om de mens die geboren wordt als eerste aan te raken.” In Israël is het de vroedvrouw, niet de gynaecoloog, die de geboorte begeleidt, en dat vond ik  heel mooi. Het zette me aan het denken over mijn eigen eerste aanraking, was die liefdevol of niet? Toen ik later Last Days maakte, realiseerde ik me dat de laatste aanraking net zo belangrijk kan zijn als de eerste. Zoals de man die euthanasie zal plegen. Ik weet zeker dat hij goed zal sterven, gedragen door zijn familie. Dat maakt de cirkel van het leven perfect rond: als je zowel een liefdevolle eerste als laatste aanraking hebt, dan zit je goed.”

Wanneer is een foto voor jou geslaagd?
Lieve: “Als ik het gevoel heb het beste uit het moment te hebben gehaald. Voor de zorgexpo kozen we voor close-up portretten, zeg maar statieportretten, geshoot in het museum. Wat een bijzondere plek is het hier ook, dat verwacht je niet he. Een paradijs in de stad.”