"Eens OKAN, altijd OKAN"
Sinds het schooljaar 2000-2001 vindt OKAN Aalst onderdak in VTI 1 aan de Sinte Annalaan. Vandaag leren 133 jongeren tussen 12 en 18 jaar er hun eerste woordjes Nederlands. De school telt liefst 35 nationaliteiten.
“De helft van onze 133 leerlingen komt uit Oekraïne”, vertelt coördinator Mieke Wullaert. Een aantal jaren geleden waren er meer Syriërs en Afghanen, ook kinderen uit conflictgebieden, maar we merken duidelijk dat er nooit eerder zo’n inspanningen geleverd werden als nu.”
De 13-jarige Dariia Sakhnevyah verliet Kiev 9 maanden geleden, samen met haar mama. Haar papa en andere familieleden bleven achter in het door oorlog geteisterde land. Dariia redt zich ondertussen uitstekend in het Nederlands. “Ik hou nog elke dag contact met mijn familie”, zegt ze. “Het gaat beter nu, al heb ik wel de indruk dat ze me niet altijd alles vertellen. De eerste maanden had ik het moeilijk, maar nu heb ik hier ook veel vrienden. Wat me opvalt is dat de mensen in België beleefder zijn. Je hebt hier andere winkels en auto’s. Nederlands lukt steeds beter, ik probeer het ook te spreken met mijn mama. Mocht ik hier blijven, dan wil ik een goeie job. Iets met economie. En keer ik terug naar Oekraïne, dan kijk ik ernaar uit om samen met mijn klasgenoten opnieuw in de klas te kunnen zitten.”
"Ik vind de mensen in België beleefder dan in Oekraïne"
Één jaar les op maat
“We konden onze wachtlijsten bijna volledig wegwerken in januari, toen enkele leerlingen doorstroomden naar het reguliere onderwijs”, gaat Mieke verder. “Dankzij een extra leerkracht erbij, konden we ook onze capaciteit optrekken. Nu zijn we met een team van 37. Gemiddeld telt een OKAN-klas 12 leerlingen, dat is werkbaar. Als ze bij ons komen, starten we met een grondige intake. Welke achtergrond heeft de jongere? Welke aanpak is nodig? Waar ligt de interesse? Hij/zij krijgt dan een jaar lang een intensief taalbad Nederlands en een individueel leertraject. We bieden elke leerling gedurende één jaar les op maat aan. Na dat jaar wordt hun dossier bezorgd aan de vervolgschool in het reguliere onderwijs. Met de verhoogde uitstroom vanuit de OKAN-klassen staat het onderwijs volgend schooljaar wel voor een grote uitdaging.”
Ook de impact op het kind zelf is natuurlijk gigantisch. Je laat je vertrouwde omgeving achter en je komt terecht in een totaal nieuwe omgeving, een nieuwe cultuur en - zoals in het geval van de 18-jarige Burundees Guetta Ntwari- letterlijk in een nieuw klimaat.
Eerste keer met blanke kinderen
“De koude, dat was toch wel even wennen,” vertelt de ietwat schuchtere Guetta. “En ook dat ik voor de eerste keer les kreeg samen met blanke mensen, voelde speciaal aan. Mijn mama woont al sinds 2015 in België. Vorig jaar verhuisden mijn jongere broer en ik naar hier. We wonen in Idegem, bij Geraardsbergen en dagelijks nemen we samen de trein naar school. ‘Goeiemorgen’, was het eerste woordje Nederlands dat ik leerde. De taal begint te lukken nu. Ik spreek ook Engels, Frans en drie Afrikaanse talen, Kirundi, Swahili en Kinyarwanda. Mijn droom is om architectuur te volgen.”
Guetta is 18 en rondt zijn OKAN-lessen af op 30 juni. Maar wat daarna? “Vanuit OKAN blijven we de kinderen opvolgen, in principe tot het einde van het secundair”, licht Mieke toe. “Voor 18-jarigen zoals Guetta bekijken we: waar heeft hij de grootste slaagkans? In de tweede of derde graad secundair? Of meteen in het volwassenenonderwijs? We laten onze leerlingen niet zomaar los. Ons motto luidt niet voor niets ‘eens OKAN, altijd OKAN’ (lacht). gemiddeld duurt het 7 jaar om een nieuwe taal te beheersen als je moedertaal.”
Hoe begin je aan zo’n nieuwe taal, willen we graag weten van leerkrachte Lotte Goos. “De meeste leerlingen spreken nog geen Nederlands, dus we beginnen echt van nul af aan, dus dat gaat er in het begin best wel theatraal aan toe, met veel foto’s, met veel armbewegingen ook (lacht). In september starten we met het thema ‘welkom op school’. Eerst leren de leerlingen instructiewoorden: ‘toon’, ‘kruis aan’, ‘omcirkel’… Daarna beginnen we met schoolse woordenschat: een bank, een stoel, een potlood… En het werkt met vooral heel veel herhaling. Gaandeweg integreren we werkboeken uit het reguliere onderwijs zodat we ze kunnen klaarstomen voor de stap naar het secundair.”
Eindelijk Nederlands met neven en nichten
De 15-jarige Noha El Echaikhi heeft het Nederlands na amper 7 maanden in België al vrij goed onder de knie. Noha ruilde het tot de verbeelding sprekende Spaanse eiland Ibiza voor Aalst, maar dat vindt ze niet erg. “Ik wilde zo graag Nederlands leren”, zegt ze. “De zee in Ibiza was leuk, maar je zit wel op een eiland, je kunt nergens heen. Mijn ouders zijn Marokkaans en familie van ons woonde al in België en Nederland. Nu kan ik met mijn neven en nichten ook Nederlands praten. Ik spreek ook Spaans, Catalaans, Engels en Arabisch. Nederlands is eigenlijk niet zo’n moeilijke taal.”
Wie sneller klaar is voor meer uitdaging, zoals Noha, komt in de schakelklas terecht. Dat is het domein van Karolien Meuleman. “Na de paasvakantie proberen we deze leerlingen al 10 uren per week te laten meevolgen in een reguliere school”, zegt Karolien. “De schoolvakken en studierichting kiezen we naargelang hun talenten, sterktes en interesses. De leerlingen krijgen ook al leerstof aangeboden van vakken die ze in de reguliere school nodig hebben. Verder brengen we hen leerstrategieën aan en laten we hen kennismaken met digitale leeromgevingen zoals Smartschool.”
“Onze leerlingen leren ook veel van mekaar”, besluit Lotte. “Het is een groep met zoveel verschillen in taal en cultuur, maar toch vormen ze één geheel. In juni is het telkens mooi om te zien welk traject ze hebben afgelegd.”
