De herfst doet wat je kunt verwachten. Ze trakteert ons op een ferme regenbui. Gelukkig dient de Sint-Catharinakerk zich aan als een warm schuiloord en is er koffie. Patrick Puissant en Ingrid Tetiva heten ons er hartelijk welkom. Ze zijn allebei lid van Corfoo, een vzw ter ondersteuning van de Roemeens orthodoxe parochie in Aalst. In 2005 hield de Roemeens orthodoxe geloofsgemeenschap zijn eerste misviering in de begijnhofkerk. “Wekelijks zit onze kerk vol met een honderdtal mensen”, vertelt Patrick. “Mijn vrouw is Roemeense, zo kwam ik met deze gemeenschap in contact.
De aanpassing was niet zo moeilijk: de basis van het Rooms-katholieke geloof en het orthodoxe geloof is dezelfde. Al kun je wel stellen dat het orthodoxe geloof strikter is. Zo wordt de vastenperiode bijvoorbeeld streng gevolgd. En nog een verschil: onze priesters zijn getrouwd.”
Volop renoveren
De Sint-Catharinakerk uit 1787 is dringend aan renovatie toe. Aan het plafond zijn netten gespannen om eventuele brokstukken op te vangen. Het orgel, de preekstoel en twee schilderijen van de hand van Jozef Meganck, zijn relicten uit de tijd van de begijnen. Het overige interieur is opgefleurd met orthodoxe kunstwerken en ingekaderde iconen. “Normaal gezien zijn de muren beschilderd in orthodoxe kerken, maar dat mogen we hier niet doen”, gaat Patrick verder. “We zijn nu volop de goten aan het renoveren. Daarna volgen de vloeren en het dak. Dat gebeurt met eigen middelen en met steun van de Roemeense overheid. Zo hopen we deze kerk opnieuw in goede staat te krijgen.”
Buiten maken we kennis met een aantal ‘nieuwe begijnen’, de buurtbewoners van vandaag. Prins Carnaval 2016 Dennis De Wolf is een bekend gezicht. Ook buren Peggy, Jente en Michael zijn van de partij. De buurt verjongt. “Wij wonen hier nog maar sinds augustus”, zeggen Jente en Michael in koor. “Rust is de nieuwe luxe en die vind je hier, midden in het centrum van Aalst.” Peggy vult aan: “Enkel met Pasen is het hier heel druk, door een activiteit van de kerk. En tijdens de Jaarmarkt zet de KSA hier zijn tent op. Dit pleintje wordt ook gebruikt tijdens CIRK! en de scholieren komen hier sporten, of eten hier hun boterhammetjes op. Dat is wel gezellig.”
“Ik zie in mijn hoofd wat mijn handen doen”
Tijd om kennis te maken met de ‘burgemeester’ van het begijnhof, de geuzennaam van Ben Van Schuylenbergh. Samen met zijn vrouw Anne Van Geyseghem woont hij hier al 10 jaar. Ben nodigt ons uit in hun woning. Alle woningen hier zijn spiegelbeelden van mekaar. Die van Ben en Anne kijkt uit op de Sint-Antoniuskapel, een bouwwerk uit 1872 dat ook een opknapbeurt kan gebruiken. Het verhaal van Anne is heel bijzonder. De oud-leerkrachte plastische opvoeding en kunstgeschiedenis is op stap met haar trouwe blindengeleidehond Pavlov. Twintig jaar geleden raakte haar oogzenuw beschadigd, een glaucoom dat tot blindheid leidde. Maar die beperking belet haar niet om prachtige kleifiguurtjes te creëren. “Ik ben geboren en getogen in Aalst”, vertelt Anne. “Ik heb de straten gezien en het stratenplan zit in mijn hoofd. Dat geldt ook voor mijn beeldhouwwerkjes. Ik zie in mijn hoofd wat mijn handen doen. Volgend jaar wil ik graag deelnemen aan Kunstoevers.”
"Kind van voor de oorlog"
Als laatste stop, neemt Dennis ons mee bij zijn buurvrouw Simonne De Bruecker. De kwieke en opgewekte 95-jarige dame was één van de eerste bewoners van het nieuwe begijnhof. “Kom binnen, kom binnen”, glimlacht ze. “Dat iemand mijn verhaal wil horen! Ik kwam hier wonen in 1956. De baan lag hier nog niet, voor ons huis lag nog een smalle doorgang. Ik heb het oude begijnhof nog goed gekend. ‘Ik ben è kindj van vaveiren den oerlog zè kammeroot’. (lacht) Ik heb hier altijd graag gewoond.
De buurt hing altijd gralek goed aaneen. Aan het kleine pleintje voor de kapel zaten de mensen vroeger allemaal buiten. In die tijd mochten de vrouwen nog niet gaan werken. Wij, als brave meisjes, vonden dat normaal. En ik kreeg hier altijd volk over de vloer. Mocht ik opnieuw kunnen kiezen, ik koos opnieuw voor deze praktische huisjes.” Dennis lacht: “Ik heb altijd gezegd dat ik een huis zou kopen waarin ik oud kan worden. Ik zit hier dus goed. Daar is Simonne het levende bewijs van.”
13 begijnhoven door UNESCO beschermd
Begijnhoven zijn opgericht vanaf de 13e eeuw, voor vrouwen die ‘samen in afzondering’ een godvruchtig leven wilden leiden zonder een kloostergelofte af te leggen. Vlaanderen telt 26 begijnhoven, waaronder dat van Aalst. Maar slechts 13 daarvan werden in 1998 door UNESCO erkend als werelderfgoed. Waaronder dat van Dendermonde. In Aalst liep het mis. Tijdens de Eerste Wereldoorlog geraakte het begijnhof beschadigd. Het aantal begijnen was toen al fors teruggelopen.
De site kwam in handen van de Zusters van Liefde uit Gent. Zij restaureerden wel nog enkele huizen en vormden het begijnhof om tot een klooster, maar het verval stopte niet. In 1952 werd de eeuwenoude site tenslotte met de grond gelijkgemaakt. De Sociale Maatschappij der Goedkope Woningen kocht de site en bouwde er 56 sociale woningen in 1954. Het plein kreeg voortaan een rechthoekige vorm. De kerk en de kapel werden door kerkfabriek Sint-Martinus aangekocht, het plein voor de kerk door de stad. Langsheen de Burchtstraat vind je vandaag nog een deel van de oude begijnhofmuur.
