Rubberlaarzen. Vergeet ze niet aan te doen wanneer je dit prachtige stukje natuur in onze noordelijke stadsgrens wil verkennen. Want in dit gebied, het Natuurlandschap Beneden-Dender, wandel je tussen de oude Denderarmen. En die durven al eens buiten hun oevers te treden. Dat doen ze al eeuwen. Zo boetseerden ze een robuuste natuur met grote ecologische waarde. Door het Natuurlandschap Beneden-Dender op te nemen binnen het grotere plaatje van de Scheldevallei, bevind je je voortaan in een Nationaal Park. Klinkt goed, niet?
Daan Stemgée (Natuurpunt Aalst), Jens De Bruycker (Natuur en duurzaamheid, Stad Aalst) en Bart Mels (Nationaal Park Scheldevallei) zijn verheugd met de erkenning.
Daan: “Beneden-Dender is het vroegere natuurlijk overstromingsgebied van liefst 10 km² tussen Aalst (Gijzegem, Herdersem, Hofstade), Lebbeke (Denderbelle, Wieze) en Dendermonde (Mespelare, Oudegem). Een groot deel daarvan is landbouwgrond, het andere natuur. 20 jaar geleden vroeg de stad aan Natuurpunt om het project Beneden-Dender op te starten. Dit om het waardevolle landschap aan de oude Denderarmen te kunnen bewaren.
Dankzij subsidies konden we hier toen de eerste percelen aankopen rond de Wiezebrug. Vorig jaar kochten we de Grote Meers aan, op de grens van Gijzegem en Mespelare. Een gebied met een enorme troef voor waterbuffering en infiltratie. Ondertussen beheren de vrijwilligers van natuurpunt 45 ha in Beneden-Dender op het grondgebied van Aalst. Kijk, de weide aan de overkant kochten we ook vorig jaar aan. Daar staan bijvoorbeeld enkele knotelzen, waar steenuiltjes in wonen, zeldzame bomen die we zeker willen bewaren.”
“De natuur in topconditie houden in
robuuste en voldoende grote gebieden is het hoofddoel van een Nationaal Park”
Welke andere bijzondere fauna en flora vind je hier?
Daan: “We zijn vooral blij met de spectaculaire terugkeer van twee diersoorten: de bever is terug sinds 2013. Nu zitten er al een aantal families. We vonden al beverburchten zowel in de oever als op het land en her en der zie je afgeknaagde boomstammen. Een andere terugkeerder is de ooievaar. Ooievaars zijn hier al sinds 2008 en sinds 2021 broeden ze ook in Gijzegem. Dit jaar werden hier 4 jongen grootgebracht. Helaas overleed de mama kort nadien, vermoedelijk aan vogelgriep. We hopen nog op de terugkeer van de otter. Ook dat moet dankzij deze robuuste natuur wel mogelijk zijn. Maar de otter is een roofdier, in tegenstelling tot de bever die enkel planten eet. De otter heeft een goede waterkwaliteit en een groot visbestand nodig.”
Bart, hoe belangrijk is de erkenning voor dit gebied als nationaal park?
Bart: “De Scheldevallei, waartoe Beneden-Dender behoort, staat nu veel hoger op de politieke agenda wat bescherming en beheer betreft. De hele Scheldevallei telt veel natuurbeheerders die verschillende gebieden beheren. We willen die nog meer met mekaar verbinden. De Scheldevallei is zeer uitgestrekt en omvat de beddingen van de Schelde, de Durme, de Rupel en de Dender. Binnen die regio vind je grote natuurgebieden als de Kalkense Meersen en de Kruibeekse Polders. Tussen de natuurgebieden versterken en verbinden we het landschap met hagen, poelen, bomenrijen... Beneden-Dender is het meest zuidelijke punt binnen de Scheldevallei. Meer samenhang in de meersengebieden zal de streek alleen maar nog mooier maken. De slagzin van Nationaal Park Scheldevallei is niet voor niets ‘Hier stroomt schoonheid!’.”
"Naast de landschappelijke waarde heeft dit gebied ook een grote toeristische troef"
Daan: “In de 18e eeuw begon men de Dender te kanaliseren voor de scheepvaart. Zo werden deze smalle, kronkelende Denderarmen afgesneden. Dit gebied is landschappelijk altijd verbonden geweest met de Scheldevallei. Gelukkig zag ook Stad Aalst het belang ervan in en bepleitten zij dit samen met ons.”
Wat betekent dit voor de Aalstenaar?
Jens: “Naast de landschappelijke waarde heeft dit gebied ook een grote toeristische troef. Natuurpunt legde hier al een netwerk van 50 kilometer aan bewegwijzerde wandelpaden aan. Aalst wordt bovendien een echte toegangspoort. We liggen strategisch aan de kop van het Nationaal Park in de Dendervallei. Dat Aalst over veel logies beschikt, is een groot pluspunt. Van hier uit kun je verschillende fiets- en wandelgebieden uitstippelen. We gaan ook 1 op 1 in overleg met de landbouwers in deze regio, want er bestaat natuurlijk wel enig wantrouwen. We houden rekening met hun noden en belangen en proberen vooral samen te werken.”
Bart: “De natuur in topconditie houden in robuuste en voldoende grote gebieden is het hoofddoel van een Nationaal Park. Maar het label zorgt ook voor streekontwikkeling en trekt tal van investeringen aan. Uit internationale studies blijkt dat elke geïnvesteerde euro minstens het tienvoud terug oplevert voor de lokale gemeenschap. Reden te meer voor de Aalstenaar om dit unieke natuurgebied te blijven koesteren.”
Wil je graag op stap in Beneden-Dender?
Check de wandelbrochure op de website van Natuurpunt of haal je exemplaar af bij Visit Aalst (Hopmarkt 51).
